به گزارش خبرنگار مهر، پیش از این نیز همکاری حسنلی و رشیدی منجر به تالیف کتاب "یادهایی رها در باد – ساختار زبانی ترکی مردم صفاشهر" شده بود کهاز سوی انتشارات تخت جمشید منتشر شد.
کتاب یادهایی رها در باد نخستین اثری است که در باره ساختار زبانی این مردم نوشته شده است. از دکتر حسن لی تا کنون 34 عنوان کتاب منتشر شده است.
وی هم اکنون در دانشگاه استانبول مشغول تدریس و تحقیق است و دو عنوان کتاب نیز از او در استانبول منتشر شده است.
در مقدمه کتاب «فرهنگ دوسویه واژگان صفاشهر» آمده است: فرهنگ و تمدن ایرانی حاصل حضور و فعالیت اقوام گوناگون از حوزههای مختلف فرهنگی و جغرافیایی است که در درازنای تاریخ هر کدام سهمی را در گسترش و تکامل این فرهنگ و تمدن بر عهده داشتهاند. در این میان نقش و سهم برخی از حوزههای فرهنگی و قومی، متاسفانه چندان شناخته شده نیست و نیازمند پژوهشها، واکاویها و بررسیهای بیشتر است. شناخت همهسویه فرهنگها، باورها، گویشها و زبانهای قومی برای درک درست شرایط و نیازهای ملی بسیار بایسته مین ماید. و این چیزیست که متاسفانه در کشور ما معمولا با بیتوجهی و بیمهری عمومی روبه روست.
توجه شایسته به این ضرورت ملی و بازشناسی و پاسداشت فرهنگهای متنوع بومی، از جمله آداب و رسوم، هنرها، گویشها و زبانهای محلی به سرزندگی اجتماعی و شادابی عمومی کمک میکند. و از یکسانی کسالت آور میکاهد. شناسایی این داشته ها و سرمایه های گرانمایه، و پرداختن به آنها میتواند از فراموشی و نابودی شتابنده آنها پیشگیری کند.
همانگونه که در کتاب «یادهایی رها در باد» گفته شد: در شهرستان خرمبید(استان فارس) بجز مردم صفاشهر (خرمی و دهبید) که در مجموع بیش از هفتاد درصد آنها به زبان ترکی صحبت میکنند، زبان مردم بسیاری از روستاها نیز ترکی است. گويشي كه مردم تركزبان صفاشهر، امروزه با آن گفتوگو ميكنند، از راه درازي بازآمده، از پيچوخمهاي فراوان تاريخي عبوركرده، در گردنه ها و گريوه هاي گوناگون سخت جاني كرده و فرازوفرودهاي بسياري را آزموده است . اينك امّا با همه فشارهايي كه پذيرفته و همهي دگرديسيهايي كه يافته - هنوز زنده است و هنوز نفس ميكشد.
نگارندگان از سال 1383 خورشیدی، همزمان با تالیف کتاب «یادهایی رها در باد» که به بررسی ساختار زبان ترکی مردم صفاشهر اختصاص داشت، در اندیشه گردآوری واژه ها، ترکیبات، کنایات و امثال ترکی رایج در میان مردم صفاشهر بودند و از آن جا که هیچ اثر مکتوبی در این موضوع پدید نیامده است، چارهای جز تحقیقات میدانی نبود. از همین رو به یادداشت برداری از محفوظات ذهنی و مصاحبه و گفتگو با گویشوران ترک زبان صفاشهر پرداخته شد. و ضمن تطبیق یافته ها با کتابها و فرهنگهای ترکی آذری و قشقایی که در دسترس بود، این لغتنامه سامان گرفت. کتاب یادشده پس از مقدّمه، در دو بخش تنظیم شده است:
الف) بخش اول، واژه نامه ترکی به فارسی است که شامل صدها واژه، ترکیب، کنایه و ضرب المثل است. در این بخش، تلفظ واژه ها بر پایه گويش مردم صفاشهر، با حروف فونتیک آمده تا خوانش آن برای ناآشنایان به این زبان راحتتر باشد و در بعضی موارد تلّفظهای دیگر نیز آمده است. حرکتگذاری بسیاری از واژهها نیز برای خوانش آسانتر آنها صورت گرفته است. همچنین نوع دستوری کلمه ها در داخل پرانتز آمده است. معانی مختلف هر واژه و ترکیب نیز با نشانهی || از هم جدا شدهاند.
ب) بخش دوم، واژه نامه فارسی به ترکی است . هدف از افزودن این بخش به فرهنگ این است که یافتن معنای واژه فارسی به ترکی برای غیر ترک زبانان آسانتر باشد، در این بخش ، مدخل مشتقاتِ فعل، مانند انواع صفت و ترکیبات و اصطلاحات برساخته از آن «مصدر» قرار گرفته است. با مراجعه به مدخل مصدر در این بخش، میتوان مشتقات آن مصدر با معانی مختلف هر یک را در بخش اول يافت. مدخل دیگر کلمه ها چون اسم و غیره، همان کلمه است.
برای کاستن از حجم کتاب از آوردن توضیحات دیگر مربوط به آن اسم، پرهیز شده است. علاقه مندان برای یافتن توضیحات بیشتر در مورد اسم مورد نظر می توانند به معادل ترکی آن در بخش اول مراجعه کنند.