پیشنهاد شد که پیوسته به سلسله درسهای نگارش و ویراستاری، بعضی نمونههای عملی برای ویرایش هم ارائه شود تا دوستان آنها را با توجه به آن درسها ویرایش کنند و آنگاه دربارهشان بحث کنیم.
من در اینجا دو پاراگراف از یک کتاب را میآورم. من آن را با شرح و توضیحهای مفصل، به صورت کارگاهی ویرایش کردهام. فعلاً متن ویرایشنشده را میگذارم و صورت ویرایششده و توضیحات را در روزهای آینده در همین صفحه خواهم گذاشت.
تجربهی افغانستان نشان داده است که تعدد زبانی در یک کشور عقبافتاده، با ساختار قومی پیچیده و به ویژه نظام سیاسی ناتمام، نقش معیوبی در تکوین نظام سیاسی و تلفیق جامعهی ملی ایفا میکند. تعدد زبانی، به خودی خود، پدیدهی بازدارندهای در فرآیند تعامل اجتماعی و تبلور فرهنگ ملی محسوب نمیشود اما اگر این عنصر با عصبیت اجتماعی، بازماندگی فرهنگی و نظام پریشانرفتار و بدکردار سیاسی تولیت گردد، میتواند به تفرق فرهنگی و در نهایت به بدباوریهایهای زبانی میان اقوام مختلف منجر گردد. در چنین حالتی، تعدد زبانی بر شدت تیرگی روابط متقابل اجتماعی افزوده و بایستگی گزارهی تفاهم و تبادل فرهنگی را مجال ظهور نمیدهد. این روند، میتواند آسیب بزرگی به تکوین فرهنگ مشترک و تمرینمدارای ملّی برساند.
تعدد زبانی در افغانستان که از بافتار پیچیده و متنوعی برخوردار میباشد، عموماً به بیگانگی و جداسازی فرهنگها و خصلتهای قومی و اجتماعی ساکنان این کشور تأثیر شگرفی بر جای گذاشته است. بخش مهمی از کنشهای قومی در گذشته و اکنون، ریشه در تقابل و حتی تنفر فرسایندهی زبانی دارد که در مناسبات ملی به مثابه یک ابزار سیاسی جلوه کرده است. دلبستگی آمیخته با تعصب نسبت به زبان، قبایل و گویشوران زبانهای مختلف را عملاً در نوعی تعارض و تمارض فرهنگی قرار داده و شکافهای اجتماعی را فعالتر ساخته است.