انسان و گنجشک و گیلاس - تضمین غزلی از خسرو احتشامی

سرمشق برداشتن از یک نوشتۀ خوب فقط مال خطاط ها نیست، برای شاعر هم می تواند بسا مفید باشد؛ حالا فرقی نمی کند آن نوشته از رفیقی باشد یا از استادی یا هر دو.

فالی گرفتم سحر بود قرآن و گنجشک و گیلاس

تو آمدی با لبان خندان و گنجشک و گیلاس

چرخیدی و پر کشیدند دامان و گنجشک و گیلاس

"دیدار و یک صبح ابری باران و گنجشک و گیلاس

در پشت درهای رنگی مهمان و گنجشک و گیلاس"

 

اما در این خانۀ گرم افتد اگر سوزشی سرد

در حوض بال و پری سرخ در باغچه غنچه ای زرد

حتی از این فکر موهوم بر خویش می پیچم از درد

"با بوسه ای باد ولگرد می شوید از شاخه ها گرد

می پرسم از خود که ای مرد طوفان و گنجشک و گیلاس...؟

 

گنجشک از بی پناهی آوارۀ کوی و بازار

گیلاس ها بی خریدار بر شاخساران تلنبار

انسان هم از بی کسی ها از بی کسی های بسیار

"از شُرشر تند رگبار یاران ندیمان دیوار

اینجا گره خورده انگار انسان و گنجشک وگیلاس"

 

گلدان به گل می نشیند مثل درختان به بادام

فوّاره بالا می آید رقصان و خندان سرانجام

شب گربۀ روسیاهی است در می رود از لب بام

"خورشید آرام آرام سر می زند پاک و پدرام

حوض و خرند و دل آرام گلدان و گنجشک و گیلاس"

 

یک جفت گیلاس قرمز چون گوشوار زنانه

یک فوج گنجشک تنها پُر های وهو پُر ترانه

قُل قل کنان مثل قلیان شعری بخوان عاشقانه

"هشتی شود شاعرانه پر نغمه دالان خانه

چسبد به دل این میانه قلیان و گنجشک و گیلاس"

 

سرمست بوی تو مرغی پر می کشد روی سیمی

از سوی دیگر می آید پرپر زنان یاکریمی

نیمی از آن بوی باران بوی بهار است نیمی

"می گسترانم گلیمی در رهگذار نسیمی

گیجند گیج از شمیمی ایوان و گنجشک و گیلاس"

 

مادر بزرگ و عصایش بابا بزرگ و کبوتر

بابا که با بقچه ای نان آهسته می آمد از در

من بودم و شیطنت هام پروانه ها بود و خواهر

"می چید بر سفره مادر عصرانه پای سماور

می گفت با ما مکرّر: گلدان! و گنجشک! و گیلاس!"

 

می گفت با ما مکرّر از خاطراتش دل انگیز

از تک درخت همیشه با باد و طوفان گلاویز

آن استوار ایستاده در برف و باران یکریز

"این تک درخت دلاویز آهسته شد پیر و من نیز

یاد آور خشم پاییز، زندان و گنجشک و گیلاس"

 

وقتی به اندک نسیمی در حوض گم می شود ماه

وقتی که شب می رباید خورشید را خواه ناخواه

مثل ستاره دم صبح مثل سوار آخر راه

"عمری به اندازۀ آه کوتاهِ کوتاه کوتاه

مادر شبی یافت ناگاه فرمان و؛ گنجشک و گیلاس"،

 

"آن پرکشید این خزان شد آیینه در گِل نهان شد

غمگین ترین داستان شد باران و گنجشک و گیلاس"