معرفی یک کتاب سودمند در زمینه ی آموزش شعر

باسمه تعالی

   کتاب «تار و پود، کارگاه شعر و شاعری» تألیف شاعر قمی، جناب آقای سیدمهدی موسوی است. او کارشناس ارشد فلسفه است و سال‌ها در زمینه‌ی شعر فعالیت دارد.

این کتاب ماحصل چند سال تدریس و فعالیت کارگاهی این شاعر توانمند حوزوی است.
   این کتاب ارزشمند، با بیانی ساده، کارگاهی و اسلوبی جدید، مبانی شعر و شاعری را به همراه «تمرین»، توضیح داده است. این کتاب از فصل‌بندی و تقسیم‌بندی‌های ابتکاری برخوردار است. استفاده از مثال‌های زیبا و به‌روز، پرداختن به مطالب جدید و  سامان‌دهی علمی آن‌ها (مثل آسیب‌های زبانی، موسیقیایی و صورخیالی در شعر)، گسترش دادن مطالبی مانند بحث «عاطفه» و «اندیشه» در شعر، طرح مباحثی که غیر از تعلیم شگردهای شعری، به افق‌گشایی‌های ذهنی شاعران ختم می‌شود، و استفاده از منابع پژوهشی بسیار با حفظ مبانی علمی، همه و همه این کتاب را متفاوت و متمایز کرده است.
   این کتاب در سال 1393 در بوستان کتاب در 400 صفحه به سفارش مرکز فرهنگی هنری دفتر تبلیغات اسلامی چاپ شده و چاپ بعدی آن با ویراست جدید و در 460 صفحه،  سال 1394 در انتشارات «نقش» صورت گرفته است.
    خود نویسنده در سخن آغازین کتاب، هدف و روش کار خود را این‌گونه بیان می‌کند:

سخن آغازین

راهی بزن که آهی بر ساز آن توان زد
شعری بخوان که با او رطل گران توان زد
حافظ
کتاب پیش رو، تلاشی برای آشنایی کاربردی و نظری با مبانی شعر است. بدون شک نخستین ضرورت برای ورود به عالم شعر، استعداد و علاقه است. بعد از این مرحله است که مجموعه هایی از این دست، می توانند برای مخاطبان کارگشا باشند؛ اما کارگشا بودن، هرگز به معنای کافی بودن نیست؛ زیرا پس از آشنایی مختصر با شناخته های شعر، کار مخاطب علاقه مند برای کشف ناشناخته های آن آغاز خواهد شد.
هدف اصلی کتاب، آن است که با بیانی ساده و صمیمی به واکاوی مؤلفه های سازنده ی شعر که چون تار و پود درهم تنیده اند، بپردازد و با اسلوب تعلیمی و کارگاهی و البته  به پشتوانه ی مثال های ملموس، اصطلاحات رایج در عالم شعر را شفاف سازد؛ تا از این رهگذر، علاقه مندان گام های نخستین شعر را با شتاب بیشتری بردارند و در زمانِ فراگیری، صرفه جویی کنند.
بسیاری از نوآموزان شعر، به سختی و با سپری شدن زمان طولانی، با برخی مسائل مقدماتی و پیش پا افتاده ی شعر کنار می آیند و با مرارتِ حاصل از گذر زمان، بایدها و نبایدهای شعر را فرامی گیرند و عده ای از آنان به همین علت، در نیمهه ای راه بی انگیزه و دلسرد می شوند؛ در صورتی که اگر به هنگام با مبانی شعر و شاعری آشنا شوند، در کیفیت سروده های خود، تفاوت قابل ملاحظه ای را احساس می کنند؛ برای مثال، یکی از چالش‌های ابتدایی در حوزه ی شعر، به نابسامانی های زبانی و موسیقیایی مربوط می شود که اگر نوآموزان بر آن‌ها آگاهی داشته باشند، به راحتی کاستی ها را از پیش روی برمی دارند.
از طرفی دیگر، برخی از شاعران خوش استعداد که آثارشان از آب و گِل درآمده، نمی توانند یافته ها و تجربه های خود را با بیانی ساده به دیگران انتقال دهند و حتی گاهی از تبیین ساده ترین مطالب کاربردی یا نظری ناتواناند. این مجموعه، برای جبران خلأهایی از این دست نیز دغدغه داشته است.
برای تحقق این هدف ها:
1. تلاش شده صورت بندی مطالب، ساده و به خاطر سپردنی باشد و بنا به ضرورت، تقسیم بندی جدیدی ارائه شود؛ مثلاً مؤلفه های تشکیل دهنده ی شعر را به صورت، سیرت و فکرت شعر تحویل برده ایم.
2. در پایانِ بیشتر درسها، به ارائه ی «بررسی و تحلیل» و «تمرین» پرداخته ایم تا بُعد کارگاهی این مجموعه پُررنگ تر شود.
3. برای فراگیری آسان تر مسائل، از شعر معاصر که زبان مردم این روزگار است، مثال های بیشتری آورده ایم؛ هرچند همواره نیم نگاهی به شعر غنی گذشته داشته ایم. در شعر معاصر نیز، بیشتر به قالبهای سنتی (غزل، مثنوی و...) پرداخته شده؛ زیرا آشنایی عمیق و دقیق با چند و چونِ قالب های نوین (نیمایی و سپید) به نگارش مجموعه ای مستقل نیازمند است.
4. مسائلی مانند «عاطفه» و «اندیشه» را که در کتاب های تعلیمی دیگر به اختصار آمده، قدری گسترش داده‌ایم.
5. همچنین مطالبی را، از قبیل «لغزش ها و آسیب های زبانی»، «لغزش ها و آسیب های موسیقیایی» و «لغزشها و آسیب های صور خیال» که در آن کتاب ها ضروری انگاشته نشده، به این مجموعه اضافه کرده ایم.
6. در همین رابطه، مباحثی همچون «آشنایی زدایی»، «کشف شاعرانه»، «عینیت و ذهنیت»، «نماد»، «اسطوره»، «روایت»، «سوژه یابی» و «تنوع و تأثیر لحنها» را در فصلی مستقل، باعنوان «مباحث تکمیلی شعر»، طرح کرده ایم؛ زیرا این گونه مسائل برای افق گشایی فکری شاعران سودمند است.

لینک فروش اینترنتی این کتاب:

تار و پود