نام استاد سید مهدی حسینی برای بسیاری از شاعران مذهبی و ذاکران اهل بیت علیهم السلام نامی آشناست. بیش از دو دهه است که او در دو عرصه ی شعر و ستایشگری آل الله علیهم السلام به پژوهش و آموزش و پرورش استعدادهای جوان مشغول است. شیوه ی نقد علمی او ممتاز و مورد اعتنای اهل فن و ذوق است.
در این یادداشت به معرفی پنج اثر پژوهشی از ایشان می پردازیم که به تازگی به چاپ رسیده است.
۱. آیین شورآفرینی ( نگاهی به نوحه سرایی و نوحه پردازی)
این کتاب را می توان نخستین پژوهش مستقل علمی دانست که در زمینه ی نوحه منتشر شده است و در آن، نوحه به مثابه ی یک قالب مستقل ادبی مورد بررسی قرار گرفته است.
مباحث ارئه شده در این کتاب عبارتند از:
واژه شناسی و اصطلاح شناسی نوحه
تاریخچه ی نوحه سرایی و نوحه خوانی در ایران
دوره های نوحه سرایی
نوحه و پیوند موسیقی با آن
تقسیم بندی نوحه به : نوحه ی احساس محور، تقسیم بندی از لحاظ زبان، نوحه ی خیال انگیز، تقسیم بندی از لحاظ ساختار و فرم، تقسیم بندی از لحاظ اندیشه، از لحاظ موسیقی، نوع روایت، حجم، نوع ادبی و از نظر سهم مخاطب. ( در این بخش نوحه به عنوان یک قالب مجزای ادبی مورد بررسی قرار گرفته است).
شرایط نوحه سرایی (مباحث مفصلی در این بخش مطرح شده است از جمله: مقبول طبع خاص و عام بودن، بهره گیری از عناصر تاریخی، توجه به مرز اقتباس و تقلید، آشنایی با دانش ادبی، توجه به احساس و عواطف، تاکید بر اصل تخیل و...).
از بخش های کاربردی و بدیع این کتاب بخش تکنیک ها و شگردهای بیانی در نوحه پردازی است. این بخش در سه حوزه ی موسیقی، خیال و مضمون پی ریزی شده است.
بخش پایانی کتاب نیز لغزش ها و ضعف های زبانی در نوحه پردازی را با بررسی سه گروه از لغزش ها برشمرده است.
این کتاب در سال ۱۳۹۴ توسط انتشارات آرام دل منتشر شده است.
۲. عقیق شکسته
نام انتشارات آرام دل در بین مخاطبان و مصرف کنندگان شعر هیئت نامی آشناست. این ناشر در عرصه ی تولید و توزیع گسترده ی اشعار مذهبی مناسبتی، در سال های اخیر تلاش چشمگیری داشته است. حجم زیاد تولیدات این ناشر موجب بروز نگرانی هایی از سوی اساتید و دلسوزان شعر ولایی، از بابت مغفول ماندن کیفیت و محتوا در شعر هیئت شد. انتشار کتاب عقیق شکسته از سوی این ناشر اقدام شایسته ای در جهت رفع این نگرانی و به نوعی بازبینی و نقد فعالیت های ده ساله ی این ناشر از لحاظ فنی و محتوایی است.
سید مهدی حسینی در این کتاب از بین ۱۶۰۰ شعر که طی ده سال اخیر تحت عناوین مختلف از جمله غزل مرثیه، توسط آرام دل منتشر شده، به گزینش ۲۷۰ شعر دست زده است. از میان این ۲۷۰ شعر نیز ابیاتی را حذف کرده است.
از امتیازات ویژه و آموزشی این کتاب، پی نوشت ها و پاورقی های اشعار گزینش شده است. ایشان در پاورقی ها به ذکر ابیات حذف شده و دلیل علمی حذف آنها پرداخته همچنین نقاط قوت بعضی اشعار را تبیین نموده است.
از دیگر ویژگی های این کتاب مقدمه ی مفصل ایشان در بیش از هفتاد صفحه است که در قالب پیشگفتار و چهار بخش مجزا نوشته شده.
او در این مقدمه ی مفصل، بخشی را به نقد سری کتاب های غزل مرثیه، بخشی را به نقد کلی در بررسی اشعار، بخشی را به زیبایی شناسی اشعار عاشورایی و بخشی را به لغزش های زبانی اختصاص داده است.
۳ و ۴. آینه ی بی غبار (۱) و (۲).
آیینه ی بی غبار (1) گزینشی است که سید مهدی حسینی از مدایح فاطمی هفت استاد و شاعر پیشکسوت ولایی سرا یعنی: علی انسانی، حبیب چایچیان، غلامرضا سازگار، غلامرضا شکوهی، محمدجواد غفورزاده، محمدعلی مجاهدی و سیدرضا مؤید انجام داده است.
این گزینش با دو هدف استفاده در هیئت های مذهبی و ارائه و تبیین الگویی مناسب در زمینه ی مدح و ستایشگری صورت گرفته است.
بخش ارزشمند این کتاب مقدمه ی مفصل ۶۰ صفحه ای آن است که در ضمن آن به مقوله ی مدح اهل بیت علیهم السلام به صورت دقیق و علمی و دسته بندی شده پرداخته شده است. شاید در هیچ منبع دیگری مقوله ی مدح با چنین تفصیلی مطرح نشده باشد.
آینه ی بی غبار ۲ ادامه ی همین کتاب با همین ویژگی هاست با این تفاوت که پیرامون مراثی فاطمی است. در این کتاب نیز مقوله ی مرثیه مورد برسی و تبیین علمی قرار گرفته است.
۵. ایها العزیز
این کتاب گزینش ۵۹ غزل مهدوی توسط سید مهدی حسینی رکن آبادی است. این اثر نیز شامل مقدمه ی مفصل حدودا ۶۰ صفحه ای است که در آن مؤلف به کلیاتی درباره ی شعر مهدوی و پیشینه ی آن، موضوعات مهم در قلمرو شعر مهدوی، مضامین و محتوای شعر مهدوی در شعر شاعران هیئت، معیاری برای زیباخوانی، مرور شگردها و راهکارهای عمومی در مداحی، مضمون سازی زمینه ساز ظهور و بروز سبک شخصی، معرفی تعدادی از شگردهای مضمون سازی، توجه به بیراهه ها، مضمون سازی با بازخوانی غزلی از حافظ و... پرداخته است.
لینک خرید اینترنتی این کتاب ها:
آیین شورآفرینی
عقیق شکسته
آینه بی غبار
ایها العزیز